Gariban Bir Çinli Turistler Sayesinde Nasıl Alibaba Efsanesini Kurdu?

1964 yılında iki yerel sanatçının çocuğu olarak Çin’in Hangzhou şehrinde doğan Ma Youn, hayatı boyunca birçok sınavda başarısız oluyor. İlkokulda, ortaokulda, üniversitede çoğu zaman sınavları geçemiyor, birçok iş başvurusunda reddediliyor. Ama bu ilginç adam yılmadan sürekli deniyor ve sonunda dünyanın en büyük e-ticaret sitesi olan Alibaba’yı kuruyor. Üstelik ilk başlarda finansman bulmakta zorlandığı, çoğu kimsenin inanmadığı bu şirket geçtiğimiz yıl Amerika’da borsaya açıldı ve dünyanın en büyük halka arzını gerçekleştirdi. Kendisi de bu halka arzdan sonra Çin’in en zengin, dünyanın ise en zengin 18. adamı oluverdi. Ma Youn, ya da birçoklarının bildiği adıyla Jack Ma’nın oldukça ilginç bir hikayesi var. Jack Ma’nın hayatının bu noktaya gelmesinde ülkesine gelen turistlerin çok büyük bir önemi var. Turizmin ülkeye gelen dövizden ibaret olmadığını gösteren canlı bir örnek Jack Ma. İşte Jack Ma’nın ilginç hayat hikayesi…

Başarısızlıklar İlkokuldan Başlıyor

Jack Ma, daha ilkokul sınavlarında 2 defa, ortaokul sınavında ise 3 defa başarısız oluyor. Üniversite sınavlarında ise 2 defa başarısız olduktan sonra 3. denemede İngilizce Öğretmenliği bölümüne girmeyi başarıyor.
Okuldaki başarısızlıkları iş hayatında da yakasını bırakmıyor. Üniversite sınavı ile boğuştuğu o yıllarda 30 defa iş başvurusundan ret cevabı alıyor. Polis olmak için başvuruyor. 5 kişinin başvurduğu pozisyona 4 kişi alınıyor. Reddedilen o oluyor. KFC Çin pazarına girdiğinde iş için 25 kişi başvuruyor. Bunlardan biri de Jack Ma. 24 kişi alınıyor, Jack Ma yine reddediliyor. Ayrıca hayatı boyunca 10 kez Harvard Üniversitesi’ne başvuruyor. 10 defasında da reddediliyor. Ayrıca Alibaba.com’u kurduktan sonra da birçok Çinli banka, yatırımcı ona finansman yardımı yapmayı kabul etmiyor. Tüm yaşadığı reddedilmelere rağmen yılmayan Jack Ma, bunu normal karşılıyor. Son Davos Zirvesi’nde Amerikalı talk showcu Charlie Rose’a verdiği röportajda, “Buna alışmamız lazım. O kadar da iyi değiliz. Bugün bile reddediliyoruz” diyecek kadar yılmayan bir kişilik kendisi. Nitekim bu yılmayışının ödülünü de almış durumda.

Richard Nixon’ın Hangzhou’ya Gelmesi Alibaba’nın Tohumlarını Atıyor

Peki, Jack Ma’nın bu başarısının arkasında ne var? Nasıl turizm onun hayatını değiştirdi? 1972 yılında dönemin Amerikan Başkanı Richard Nixon Çin ziyareti esnasında Hangzhou’ya da uğruyor. Onun şehre gelmesi ile Hangzou’ya bir turist akını oluyor. O sırada çocuk yaşta İngilizce’ye hayran olan Jack Ma’nın şehirde İngilizce öğrenebileceği hiçbir yer yok. Ne bir okul, ne de İngilizce bir ders kitabı. O da İngilizce öğrenmenin bir yolunu buluyor. O zamanlar şehirde yabancı turistleri ağırlamaya müsait tek bir otel var: Hangzhou Hotel (Bugünkü Hangzhou Shangri La Hotel). 9 yıl boyunca sabahları bu otele gidip, turistlere ücretsiz rehberlik yapıyor, karşılığında da onlar Ma’ya İngilizce öğretiyor. Jack Ma, aynı röportajda “Bu turistler hayatımı değiştirdiler. Çünkü 9 yıl boyunca bana anlattıkları herşey okulda ve ailemden öğrendiklerimden çok farklıydı. Artık bir alışkanlığım var. Her ne okur ya da duyarsam, aklımı kullanıyorum, 2 dakika üzerine düşünüyorum” diyor.

Turistler ona sadece vizyon değil isim bile vermiş. Bir tenis öğretmeni olan turist kadın ile mektup arkadaşı oluyor. Yazışmaları esnasında turist kadın, Ya Moun’un telaffuzunun zor olduğunu ve başka İngilizce bir ismi olup olmadığını soruyor. (Yabancılarla iletişimde olan birçok Çinli isimleri zor telaffuz ediliyor, kolaylık olsun diye İngilizce isimler kullanıyor.Örneğin meşhur aktör Jackie Chan’in de asıl adı Chan Kong Sang’dır) O da yok, sen vermek ister misin diye soruyor. Kadın da “Tamam o zaman, benim babamın da kocamın da adı Jack, sen de Jack’e ne dersin?” diyor. O günden sonra adı Ma Youn yerine Jack Ma oluyor.

İnternetle İlk Karşılaşması

Jack Ma’nın hayatındaki bir diğer dönüm noktası da yine bir seyahatte gerçekleşiyor. 1995 yılında ilk defa Amerika’ya geliyor. Burada Seattle’de ilk defa internetle tanışıyor. Arkadaşı “Bak bu internet” dediğinde ilk başta neden bahsettiğini anlamıyor. Bunun üzerine arkadaşı gel burada ne istiyorsan ara diyor. İlk başta Jack bilgisayara dokunmak istemiyor. “Bilgisayar Çin’de çok pahalıydı, dokunup bozarsam onu ödeyemezdim” diyor. Ama arkadaşı ısrar edince, “bira” diye arıyor. Karşısına birçok ülkeden bira çıkıyor ama Çin’den çıkmıyor. Sonra “Çin” diye aratıyor hiçbir şey çıkmıyor. O zaman arkadaşlarına “Neden biz de Çin üzerine birşeyler yapmıyoruz” diyor. İlk başta İngilizce tercüme büro üzerine bir web sitesi açıyor. Gelen pozitif tepkiler üzerine bu işte ilerlemesi gerektiğini anlıyor.

Alibaba Markasının Hikayesi

Alibaba’yı kurmadan önce ona isim bulma süreci de yine bir Amerika seyahati esnasında şekilleniyor. İnternet global, o zaman biz de herkesin bileceği global bir isim bulmayız diyen Jack Ma’nın aklına Alibaba ismi geliyor. San Francisco’da öğle yemeği yediği restoranttaki garson kıza Alibaba’yı bilip bilmediğini soruyor. Kız da “Tabiî ki. Açıl susam açıl” diyor. Yolda gördüğü 20 kadar kişiye de soruyor ve hepsi 40 haramilerden ve Alibaba’dan haberdar. O zaman doğru ismi bulduğuna karar veriyor. “Üstelik A ile başlıyordu, kim ne ararsa arasın ilk başta biz çıkacaktık” diyor.

Jack Ma’nın Alibaba’ya önemli bir aşama kaydettirmesinde de yine yaptığı bir başka seyahatin rolü büyük. Jack Ma Alibaba’yı ilk kurduğunda burası insanların ürünler hakkında bilgi aldıkları ama satışın dönmediği bir platform idi.

Müşterileri Kazanırken O Para Kazanmıyor

Şirket ilk 3 yılda hiç para kazanmıyor. Hatta bir gün bir restoranta gittiğinde yediği yemeği ödeyeceği sırada garson hesabın ödendiğini ve bir not bırakıldığını söylüyor. Notta: “Ben sizin platformunuzun kullanıcısıyım. Sizin sayenizde çok para kazanıyorum. Sizin de hiç para kazanmadığınızı biliyorum. Bu yüzden yemeğiniz benden” yazıyor.

İşte o dönemde ödeme konusunda yasal prosedürler onların önünü tıkıyorken, yapacak birşey bulamıyor ve yeni bir vizyon kazanmak için Davos’a geliyor. Davos Zirvesi’nde bir Liderlik Oturumuna katılıyor. Bu paneli dinledikten sonra telefonla ofisindeki arkadaşlarını arayıp acilen aksiyon almalarını istiyor. İşte bu konuşma sonrası “Ali Pay” ödeme sisteminin temeli atılıyor. Bu ödeme sistemi hayata geçtiğinde çok aptalca bir fikir olduğunu söylüyorlar. Ama bugün bu sistemin 800 milyon üyesi var.

Deli Jack

Jack Ma şirketine finansman ararken de birçok Amerikalı yatırım fonu, bu adam deli, bu model tutmaz diyor. Hatta ilk defa Times’da haber olduğunda ondan “Deli Jack” diye bahsediyorlar. O bundan memnun. “Delilik iyidir. Biz deliyiz ama aptal değiliz” diyor ve ekliyor: “Herkes benim fikirlerime katılsaydı zaten şansım olmazdı”. Kesinlikle de haklı. Bu yüzden de birşeyler başarmak isteyen insanların Jack Ma’nın ibretlik hayatını iyice inceleyip dersler çıkarması gerekiyor.

Bugüne gelindiğinde ise Jack Ma’nın ve şirketi Alibaba’nın rakamları şöyle:

• Geçtiğimiz yıl New York Borsası’nda işlem görmeye başladı
• Dünya tarihinin en büyük halka arzını gerçekleştiren Alibaba’nın değeri 227 milyar dolara çıktı ve Facebook’u bile geride bıraktı.
• 2001 yılında Amerikalı Yatırım sermayelerinden 5 milyon dolar istediğinde reddedilen Jack Ma, bu halka arzda 21,8 milyar dolar gelir sağladı.
• Siteye günde 100 milyon kişi birşeyler almak için giriyor
• Çin’de direk ve indirekt olmak üzere 14 milyon kişiye iş imkanı sağlıyor
• Jack Ma’nın apartmanında 18 kişi olarak başlayan ekip bugün 4 büyük kampüste 30 bin kişi olarak yoluna devam ediyor
• Jack Ma, Çin’in en zengin adamı, dünyanın ise 18. en zengin adamı
• Jack Ma, Forbes’a kapak olmuş ilk Çinli iş adamı

Alibaba Kurucusu Jack Ma’nın Davos’ta Charlie Rose’a Verdiği Röportaj

Zamanı olanlar kesinlikle bu röportajı izlemeli. Son yıllarda gördüğüm en ilham verici yönetici. Zaman ayırdığınıza pişman olmayacağınızdan emin olabilirsiniz.

 Jack Ma’nın Alibaba’yı Kurarken 1999 yılında Ekibine Yaptığı Konuşma

Jack Ma’nın daha o zamandan bugünleri planladığını gösteren oldukça etkileyici bir video. Üstelik bu oldukça da kısa