Kasım ayında Türk Hava Yolları’nın daveti üzerine Şiraz’a gittim. Buraya adım atar atmaz ilk dikkatimi çeken şey İran otomobilleri idi. Daha havalimanından çıktığımızda bizi bekleyen minibüsten, havalimanında ve kaldığımız otelde gördüğüm İran otomobilleri dünya genelinde ve Türkiye’de gördüğümüz otomobillerden oldukça farklı idi.
Birçok büyük Avrupalı üreticinin otomobillerine sokaklarda pek rastlamıyorsunuz. Rastladıklarınız da daha çok müzeye kaldırılmaya aday modeller oluyor. Bunun yerine İran’da üretilen ya da markaları İran’a ait İran otomobilleri görülüyor. Bu İran otomobilleri İran dışında, Suriye, Irak gibi civar ülkeler ile Rusya, Venezuella gibi ülkelerde de karşınıza çıkabilir. Tabiki de bu sıklıkta değil.
İran Otomobilleri ve Markaları
İran pazarı kapalı bir pazar olduğu için kendi otomobil markalarını üretiyor. Saipa ve Khadro ülkenin en büyük İran otomobil markaları. Tabi ülke ekononimisi kapalı olsa da yabancı yatırımcının girmesi için bazı imkanlar sunulmuş.
1) Khadro (İran Otomobilleri)
1962 yılında Ali Akbar Khayami ve Mahmoud Khayami tarafından kurulmuş Khadro’da Fransız Peugeot ile ortak çalışıyor.Markanın ürettiği modeller genellikle Peugeot modellerinin platformu üzerinde üretiliyor. Markanın özellikle 1960 yıllarda ürettiği Paykan modeli Şiraz gezim esnasında sıkça karşıma çıkıyordu. Bu otomobil 90 yıllarda bu otomobilin yerini Samand modeli almış. Türkiye’de de distribütör aracılığı ile Soren ve Pars modelleri satıldı. Khodro ayrıca çevre ülkelere de otomobil ihraç ediyor.
2) Saipa (İran Otomobilleri)
İran’ın ikinci büyük otomobil markası olan Saipa da 1960 yıllarda üretimine bir diğer Fransız otomobil üreticisi Citroen’in lisansı ile otomobil üretmeye başlamış. Bugün birçok Koreli otomobil üreticisi de üretim yapan Saipa’nın kendi modelleri ve kendine ait motor teknolojisi de mevcut.
İran Otomobilleri ve Sanayisi
İran bugün 2 milyonluk otomobil üretimi ile dünyanın en büyük 15 otomobil üreticisinden biri. Ülke pazarı da oldukça büyük. Ancak bu pazarda otomobil satabilmek için İran pazarında üretim yapıp, bu üretime de İranlı bir şirketi ortak yapmak gerekiyor.
İran’a Otomobille Gitmek
İran’a otomobille gitmek pek önerilecek bir durum değil. İran’da trafik kurallarına saygı Türkiye’ye kıyasla bile çok kötü. Bu yüzden burada kaza yapma ihtimaliniz çok yüksek. Ayrıca otomobilinizle kaza yaptığında ona uygun orijinal yedek parça ve tamirci bulmakta da sorun yaşayabilirsiniz.
İran’da Otomobil Kiralama
Bunun yerine araç kiralayabilirsiniz. Ancak bu da pek önerilen bir durum değil. Ama illa da ben araba kiralamak isterim diyorsanız bu linki tıklayabilirsiniz. Kendinizi tehlikeye atmak yerine şöförlü İran otomobili kiralamak ya da taksi ile gezmek en mantıklı çözüm olabilir. Benzin fiyatları ucuz olduğu için taksiler oldukça ucuz. Neredeyse ülkeyi taksi ile bile gezseniz çok pahalı tutmayabilir.
İran Otomobilleri vs Vespa
İran’da dikkatimi çeken bir diğer şey de bolca motosiklet kullanımıydı. İran otomobilleri kadar müzelik Vespalar ve adını bile bilmediğim motosikletler dikkat çekici idi.
